اولین شهرهای جهان در حدود ۵۵۰۰ سال پیش پدید آمدند که این زمان، شامل تمام تاریخ نوشته شده بشر می‌شود؛ چرا که ثبت وقایع تاریخی با پیدایش شهر توام بوده است.

شهرها هرچند نسبت به تاریخ زندگی بشر عمر کوتاهی دارند (۵۵۰۰ سال در برابر نیم میلیون سال)؛ اما در طی همین عمر کوتاه مبدل به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های بشری شده‌اند. درحالی که شیوه زندگی شهری تبدیل به شیوه زندگی غالب شده است و در آینده‌ای نه چندان دور بیش از ۹۰ درصد انسان‌ها در شهرها ساکن خواهند شد؛ اما این نوع زندگی با مشکلات و مخاطرات خاص خودش نیز همراه بوده است.
بزرگ‌ترین و عمده‌ترین مشکل شهرنشینی موضوع تراکم و تمرکز بیش از حد و ظرفیت است که مخاطرات هویتی، زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فراوانی را در پی داشته و دارد. سال‌ها است که اندیشمندان مدیریت و برنامه‌ریزی شهری به دنبال راهکارهای مناسب در جهت تمرکزدایی به خصوص در کلانشهرها هستند.

در این سلسه نوشتار قصد داریم با بررسی تاریخی پیدایش و تحولات شهر و شهرنشینی و توجه به نظریات و الگوهای آن، به تبیین مساله تمرکز و ضرورت تمرکزدایی پرداخته و در انتها با توجه به تجارب جهانی، راهکارها و روش‌های تمرکززدایی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

این نوشتار توجه و تمرکز خاصی به وضعیت ایران و شهرها و کلانشهرهای ایرانی، به خصوص تهران خواهد داشت.